مجله لوکس پلاست
نحوه جرم گیری کتری استیل با روش‌های ساده و خانگی؛ راهنمای کامل برای خانه دارها
مهر
اگر اهل چای، دمنوش یا آب جوش روزانه باشید، احتمالاً بعد از مدتی داخل کتری استیل خود لکه‌های سفیدرنگ یا رسوب‌های زرد مشاهده کرده‌اید. این جرم‌ها که از املاح موجود در آب (کلسیم و منیزیم) ایجاد می‌شوند، نه‌تنها ظاهر کتری را زشت می‌کنند، بلکه روی طعم چای و سلامت دستگاه هم تأثیر منفی دارند. با گذشت زمان، حتی ممکن است المنت یا کف کتری برقی شما هم جرم بگیرد و کارایی آن کاهش پیدا کند.
برای جرمگیری کتری استیل، کافی است داخل آن را با ترکیب مساوی سرکه سفید و آب پر کرده و حدود ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس بگذارید خنک شود، داخل کتری را با اسفنج نرم تمیز کرده و چند بار با آب بشویید. اگر جرم زیاد بود، میتوانید از جوش شیرین یا لیموترش تازه هم استفاده کنید تا کتری‌تان مثل روز اول براق می شود.
در این مقاله از فروشگاه لوکس پلاست یاد می‌گیرید چطور با چند روش ساده و خانگی، بدون نیاز به مواد شیمیایی خطرناک، کتری استیل خود را مثل روز اول براق کنید.
علت جرم گرفتن کتری استیل چیست؟
جرم یا رسوب داخل کتری، در واقع از املاح محلول در آب لوله‌کشی یا چاه به‌وجود می‌آید. زمانی که آب جوشیده و بخار می‌شود، املاحی مانند کلسیم و منیزیم باقی می‌مانند و به مرور روی کف و دیواره‌های کتری ته نشین می‌شوند.
اگر از آب شهرهایی با سختی بالا استفاده کنید (مثل تهران، قم یا اصفهان)، احتمال جرم گرفتن کتری و قوری استیل بسیار بیشتر است.
از آنجا که کتری استیل رسانای خوبی برای حرارت است، گرما باعث می‌شود این رسوبات به سرعت به دیواره‌ها بچسبند و با گذشت زمان تبدیل به جرم‌های سخت شوند. اما نگران نباشید؛ با روش‌های خانگی که در ادامه می‌خوانید، میتوانید به راحتی این جرم‌ها را از بین ببرید.
آماده سازی قبل از جرم گیری
قبل از اینکه سراغ محلول‌ها و مواد جرم‌گیر بروید، بهتر است چند نکته را رعایت کنید تا فرآیند تمیزکاری مؤثرتر باشد:
- کتری را خالی کنید و اجازه دهید کمی خنک شود.
- سطح جرم را بررسی کنید؛ اگر ضخیم و کهنه است، روش‌های قوی‌تر مثل ترکیب سرکه و جوش شیرین لازم دارید.
- از اسکاج زبر یا سیم ظرفشویی فلزی استفاده نکنید، چون سطح براق استیل را خش‌دار می‌کند.
- برای حفظ ظاهر براق کتری استیل یونیک یا مدل های براق‌تر، همیشه از اسفنج نرم استفاده کنید.
- هنگام کار با محلول های اسیدی (مثل سرکه یا لیمو)، از دستکش استفاده کنید.
برای راهنمای تصویری و گام‌به‌گام بیشتر دربارهٔ چگونگی پاک‌کردن کتری برقی، میتوانید به این مطلب معتبر مراجعه کنید:
WikiHow — «How to Clean an Electric Kettle
روش‌های خانگی برای جرم گیری کتری استیل
روش اول: سرکه سفید
ترکیب مساوی سرکه و آب را ۱۵ دقیقه بجوشانید، سپس بگذارید خنک شود و با ابر نرم تمیز کنید. سریع و بدون نیاز به مواد شیمیایی.
روش دوم: جوش شیرین
دو قاشق جوش شیرین را با دو لیوان آب بجوشانید. پس از خنک شدن، داخل کتری را با پارچه نرم تمیز کنید. بدون بو و ضدچربی.
روش سوم: ترکیب سرکه و جوش شیرین
برای جرم‌های سنگین، سرکه و آب را بجوشانید و سپس جوش شیرین اضافه کنید. ترکیب کف‌زا جرم‌های قدیمی را به‌راحتی از بین می‌برد.
روش چهارم: لیمو یا اسید سیتریک
چند حلقه لیمو داخل کتری بجوشانید تا جرم‌ها حل شوند. این روش علاوه بر تمیزی، سطح استیل را براق و خوش‌بو می‌کند.
روش پنجم: جرمگیری بدون جوشاندن
برای کتری سفری استیل یا برقی، از محلول گرم سرکه یا قرص جرم‌گیر استفاده کنید و ۲ ساعت بگذارید تا جرم‌ها نرم شوند.
در ادامه، شش روش مؤثر، بی ضرر و اقتصادی برای جرمگیری انواع کتری و قوری استیل آورده شده است. تمام این روشها با مواد طبیعی انجام می‌شوند و برای خانم های خانه‌دار کاملاً ایمن و کاربردی هستند.
🔹 روش اول: جرم گیری با سرکه سفید
سرکه سفید یکی از مؤثرترین مواد طبیعی برای از بین بردن جرم‌های آهکی است.
برای جرمگیری با سرکه:
- داخل کتری را تا نصف با سرکه سفید و نصف دیگر را با آب پر کنید (نسبت ۱ به ۱).
- کتری را روی حرارت بگذارید تا ۱۵ دقیقه بجوشد.
- سپس حرارت را خاموش کنید و بگذارید محلول تا خنک شدن کامل درون کتری بماند.
- در پایان، آب و سرکه را خالی کرده و داخل کتری را با ابر نرم بشویید.
اگر جرم زیاد بود، این کار را دوباره تکرار کنید. در مدلهای خاص‌تر مثل کتری قوری استیل، بهتر است سرکه را تنها در بخش کتری بجوشانید تا رنگ قوری تغییر نکند.
مزیت: سریع، مؤثر و بدون نیاز به مواد شوینده
عیب: ممکن است بوی سرکه تا چند ساعت باقی بماند (که در ادامه رفع آن را هم توضیح می‌دهیم)
🔹 روش دوم: جرم گیری با جوش شیرین
اگر بوی سرکه برایتان آزاردهنده است، جوش شیرین انتخابی عالی است.
این پودر سفید خاصیت قلیایی دارد و می‌تواند جرم‌های معدنی را بدون آسیب به استیل از بین ببرد.
- دو قاشق غذا خوری جوش شیرین را در دو لیوان آب حل کنید.
- محلول را در کتری بریزید و اجازه دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشد.
- پس از خنک شدن، با ابر نرم یا پارچه میکروفایبر دیواره‌های داخل را تمیز کنید.
- چند بار با آب تمیز بشویید تا ذرات باقی‌مانده خارج شوند.
مزیت: بدون بو، ضدچربی و ضدبو
نکته: این روش برای جرم‌های سبک تا متوسط عالی است و باعث براق شدن سطح کتری استیل یونیک می‌شود.
🔹 روش سوم: ترکیب سرکه و جوش شیرین (برای جرم های سنگین)
اگر مدت زیادی است که کتری استیل خود را جرمگیری نکرده‌اید و لایه‌های آهکی سفت شده‌اند، ترکیب سرکه و جوش شیرین مؤثرترین گزینه است.
- یک لیوان آب و یک لیوان سرکه را در کتری بریزید و بجوشانید.
- حرارت را خاموش کنید و دو قاشق جوش شیرین به محلول اضافه کنید.
- مراقب باشید چون ترکیب باعث ایجاد کف و حباب می‌شود.
- پس از ۲۰ دقیقه، محلول را خالی کرده و داخل کتری را با اسفنج نرم تمیز کنید.
مزیت: برای جرم های قدیمی و مقاوم
نکته: اگر کتری برقی دارید، این روش را بدون جوشاندن و فقط با محلول گرم انجام دهید.
🔹 روش چهارم: جرم گیری با لیمو یا اسید سیتریک
اگر می‌خواهید هم جرم را از بین ببرید و هم رایحه‌ای خوش در آشپزخانه پخش شود، لیموترش تازه یا پودر اسید سیتریک بهترین انتخاب است.
روش استفاده:
- چند حلقه لیموترش را داخل کتری بیندازید.
- تا نصفه آب بریزید و اجازه دهید ۱۵ دقیقه بجوشد.
- پس از خنک شدن، جرم‌ها را با ابر نرم پاک کنید.
این روش علاوه بر پاک‌کنندگی، سطح کتری را درخشان می‌کند. به‌ویژه برای مدلهای براق مثل کتری استیل یونیک که زیبایی ظاهری‌شان اهمیت زیادی دارد.
🔹 روش پنجم: جرم گیری بدون جوشاندن (برای کتری برقی یا سفری)
اگر از کتری سفری استیل یا مدل برقی استفاده می‌کنید، جوشاندن محلول ممکن نیست. در این حالت میتوانید از قرص جرم گیر مخصوص یا محلول سرکه گرم استفاده کنید.
- محلول را در کتری بریزید و ۲ تا ۳ ساعت صبر کنید.
- سپس آن را خالی کرده و چند بار با آب تمیز بشویید.
نکته: هیچ‌وقت المنت یا بخش برقی را در تماس مستقیم با مایع قرار ندهید.
این روش برای جرمگیری کتری و قوری استیل برقی هم کاربرد دارد.
🔹 روش ششم: روش جرم گیری کتری با لیمو یا اسید سیتریک
نوشابهٔ مشکی به خاطر اسید فسفریک می‌تواند رسوبات سبک تا متوسط را نرم کند. داخل کتری را تا ½ با نوشابه پر کنید، ۱۰–۱۵ دقیقه بجوشانید (یا در کتری برقی فقط گرم کنید)، بگذارید ۳۰ دقیقه بماند، سپس خالی کرده و با آب داغ ۲–۳ بار بشویید. در پایان داخل کتری را با محلول کمی جوش‌شیرین آبکشی کنید تا شیرینی و بو کاملاً برود.
نکته: برای رسوبات خیلی ضخیم، این روش به‌تنهایی کافی نیست؛ از سرکه/اسید سیتریک کمک بگیرید. چون نوشابه شیرین است، اگر خوب نشویید
نکات طلایی برای جلوگیری از جرم گرفتن دوباره
برای اینکه زحمت جرمگیری به حداقل برسد، کافیست چند عادت ساده را رعایت کنید:
- بعد از هر بار استفاده، کتری را خالی و خشک کنید.
- از آب تصفیه‌شده یا فیلتر شده استفاده کنید تا املاح کمتری وارد کتری شود.
- ماهانه یک بار کتری را با جوش شیرین یا لیمو جرمگیری کنید.
- هیچ‌وقت آب جوش باقی‌مانده را تا روز بعد نگه ندارید.
اگر این نکات را رعایت کنید، هم ظاهر کتری استیل شما همیشه براق می‌ماند، هم عمر آن چند برابر می‌شود.
⚠️ کارهای اشتباه برای از بین بردن رسوب کتری و سماور
خیلی از افراد برای تمیز کردن کتری استیل یا سماور استیل، روش‌هایی را به‌کار می‌برند که در ظاهر سریع و مؤثر به نظر می‌رسند، اما در واقع باعث آسیب به بدنه یا تغییر رنگ دستگاه می‌شوند. اگر می‌خواهید عمر کتری و قوری استیل یا سماور خود را افزایش دهید، از انجام این اشتباهات رایج پرهیز کنید:
🔹 ۱. استفاده از مواد شیمیایی قوی مثل وایتکس یا جرم گیرهای صنعتی
بعضی افراد برای حذف سریع جرم، از وایتکس یا شوینده‌های اسیدی استفاده می‌کنند. اما این مواد، سطح استیل را می‌خورند و باعث کدر شدن یا حتی سوراخ شدن بدنه کتری استیل یا سماور استیل می‌شوند.
به‌جای آن، از محلولهای طبیعی مثل سرکه سفید، جوش شیرین یا لیمو استفاده کنید.
🔹 ۲. ساییدن با سیم زبر یا ابزار فلزی
شاید در نگاه اول تمیزکننده به‌نظر برسد، اما این کار یکی از بدترین روش‌هاست. سیم ظرفشویی زبر باعث ایجاد خط و خش‌های ریز می‌شود که هم ظاهر استیل را از بین می‌برد و هم باعث می‌شود رسوب در همان شیارها دوباره جمع شود. برای تمیزکاری اصولی، از ابر نرم یا پارچه میکروفایبر استفاده کنید.
🔹 ۳. جوشاندن بیش از حد محلول سرکه
سرکه سفید برای جرمگیری فوق‌العاده است، اما اگر آن را بیش از حد بجوشانید، بخار اسیدی ایجادشده رنگ استیل را تغییر می‌دهد و باعث زردی سطح کتری می‌شود. حداکثر زمان مناسب جوشاندن محلول سرکه و آب، ۱۵ دقیقه است.
🔹 ۴. شوک حرارتی (ریختن آب سرد روی کتری یا سماور داغ)
وقتی بلافاصله بعد از جوشیدن، آب سرد روی کتری داغ می‌ریزید، فلز دچار انقباض ناگهانی می‌شود. این تغییر دما ممکن است باعث ترک مویرگی یا تاب برداشتن کف کتری شود. همیشه اجازه دهید دستگاه خنک شود، بعد آن را با آب بشویید.
🔹 ۵. بی‌توجهی به جرم های اولیه
خیلی از خانم‌ها تا وقتی جرم ضخیم نشود، اقدام به جرمگیری نمی‌کنند. اما رسوبات نازک هم به مرور سفت و مقاوم می‌شوند. بهتر است هر دو هفته یا ماهی یکبار، با روش‌های طبیعی جرمگیری را انجام دهید تا هم ظاهر کتری استیل یونیک یا کتری و قوری استیل شما براق بماند، هم طعم چای و دمنوش تغییر نکند.
💡 نکته طلایی:
برای نگهداری بهتر از کتری و سماور استیل، همیشه از مواد طبیعی و ایمن استفاده کنید. این کار نه‌تنها از آسیب به سطح فلز جلوگیری می‌کند، بلکه در بلندمدت باعث صرفه جویی در هزینه و افزایش عمر لوازم آشپزخانه‌تان می‌شود.
جمع‌بندی
حالا که با تمام روش‌های خانگی جرمگیری آشنا شدید، می‌دانید تمیز کردن کتری استیل اصلاً کار سختی نیست.
با سرکه، جوش شیرین یا حتی لیموترش میتوانید بدون هیچ ماده شیمیایی، در عرض چند دقیقه جرم را پاک کنید.
کافی است به‌صورت منظم از یکی از این روشها استفاده کنید تا همیشه چای شما با طعم واقعی خودش دم شود و کتری و قوری استیل شما مثل روز اول بدرخشد.
برای تهیه کتری استیل یونیک، کتری قوری استیل یا انواع لوازم آشپزخانه مدرن و سرویس مسافرتی و پیک‌نیک میتوانید به فروشگاه لوکس پلاست سر بزنید و از بین مدلهای متنوع، انتخابی دقیق و مقرون‌به‌صرفه داشته باشید.